Krzyż Apostolski, popularny na początku XX wieku przedmiot kultu. Czy jego ornamentyka pełni rolę tylko estetyczną?

Świątek wydaje się prosty w odczycie, chociaż zawiera w sobie głębię prawdy wiary. Koło jest najprostszą, a jednocześnie najdoskonalszą figurą, przedstawiającą: ponadczasowość życia, świętość i chwałę

Barbara M. Czernecka

Apostołowie zostali tutaj zgrupowani po trzech na każdym zakończeniu belek krzyża. Na górze znajdują się: Piotr, Szymon i Filip. Na prawym ramieniu widnieją: Bartłomiej oraz Paweł, na apostoła powołany dopiero kilka lat po Wniebowstąpieniu Jezusa; a także Marek, który możliwe, że był obserwatorem działalności Mistrza, jednak zasłużył się spisaniem Ewangelii według relacji Świętego Piotra. Na kwiatonie lewego ramienia krzyża zobrazowano Andrzeja, Mateusza i Łukasza Ewangelistę. Ten ostatni także nie należał do grona najbliższych uczniów Chrystusa, lecz był towarzyszem podróży apostolskich Świętego Pawła. U podstawy krzyża znalazły się jeszcze wyobrażenia Jakuba, Tomasza oraz najmłodszego – Jana. W przedstawionym gronie zostali pominięci: jeden z Jakubów, Juda oraz Maciej, który zastąpił Judasza.

Krzyż Apostolski. Fot. z archiwum autorki

Charakterystyczne jest ujęcie wszystkich czterech autorów Ewangelii. Liczba Apostołów również nie jest przypadkowa, bowiem dwunastka bywała przez wieki powszechnie uznawana za symbol szczęścia i porządku i traktowana nieomal jako sacrum. W tuzinie przecież zawiera się cały porządek kosmosu. Jest po dwanaście godzin w ciągu dnia i nocy, tyleż miesięcy w roku, a nawet astrologicznych znaków zodiaku. We wschodnich kulturach dwunastka oznacza to, co jest powtarzalne cyklicznie i daje się uporządkować kołowo. Starożytni wielu kultur ustalali po tyluż mitologicznych bogów. Wyrocznia delficka za występek Heraklesa wyznaczyła mu dwanaście prac niemożliwych do wykonania. Romulus otaczał się takąż liczbą liktorów. Tę liczbę doradców mieli potem: legendarny król Artur, ale także Napoleon Bonaparte i nawet dalajlama. Dwunastu było potomków Izraela, stanowiących protoplastów jego pokoleń. Dwanaście kamieni zdobiło pektorał starotestamentalnego arcykapłana. A na stole przed zasłoną Arki Przymierza układano dwanaście chlebów pokładnych.

Dwanaście gwiazd na tle błękitu wieńczy postać Najświętszej Maryi Panny. Nieprzypadkowo też tylu było najbliższych Jezusowi Apostołów. Po cudzie rozmnożenia chleba pozostało dokładnie dwanaście koszów ułomków. Dwanaście owoców wyrasta z łaski Ducha Świętego. W Księdze Apokalipsy „Miasto czasów mesjańskich” wzniesione jest na fundamentach z tyluż drogocennych klejnotów. Prowadzi do niego tuzin bram strzeżonych przez tuzin aniołów i wykonanych z dwunastu pereł. Wymiar zapowiedzianego miasta mesjańskiego mieści się w czworoboku dwunastu tysięcy stadiów. Dwanaście jest to też pełnia, symbol ogromu powszechności. Lazurową flagę Unii Europejskiej, za przyczyną apokaliptycznego obrazu Maryi, zdobi dwanaście złotych pięcioramiennych gwiazd.

W opisywanym krzyżu apostolskim doskonale jest przedstawiona matematyczna podzielność liczby dwanaście przez trzy i cztery oraz okrąg dyskretnie wpisany w czworokąt. Jednakże dostrzeżenie tego wymaga chwili czasu poświęconego na kontemplację. I tylko sielankowy pozór sprawia, że świątek wydaje się prosty w odczycie, chociaż zawiera w sobie głębię prawdy wiary.

Cały artykuł Barbary M. Czerneckiej pt. „Krzyż Apostolski” znajduje się na s. 10 kwietniowego „Śląskiego Kuriera WNET” nr 46/2018, wnet.webbook.pl.

 


„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach, a także co sobota na Jarmarkach WNET w Warszawie przy ul. Emilii Plater 29 (na tyłach hotelu Marriott), w godzinach 9–15.

Wersja elektroniczna „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem wnet.webbook.pl. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z regionalnymi dodatkami, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.

Artykuł Barbary M. Czerneckiej pt. „Krzyż Apostolski” na s. 10 kwietniowego „Śląskiego Kuriera WNET” nr 46/2018, wnet.webbook.pl

Komentarze