Głównym gościem Aleksandra Wierzejskiego w Poranku Wnet w Wiedniu, w piątek (12 maja) był Walter Boltz, były szef austriackiego urzędu regulacji rynku energii, obecnie ekspert think-tanku Frontier Economics. Tematem rozmowy było bezpieczeństwo energetyczne z perspektywy austriackiej z uwzględnieniem aspektów szczególnie ważnych dla Polski, a więc budowy drugiej nitki gazociągu bałtyckiego Nord Stream II oraz tzw. Pakietu Zimowego (czyli projektowanych przez Unię Europejską regulacji rynku energii, mających na celu między innymi zmniejszenie emisji dwutlenku węgla).
Zdaniem gościa Radia Wnet decyzja o budowie Gazociągu Północnego – Nord Stream II przede wszystkim ma charakter gospodarczy, a nie polityczny. Motywowana jest spadkiem importu gazu z Holandii. W tej sytuacji najkrótszą drogą sprowadzania gazu jest właśnie Nord Stream II.
Po co jednak budować nową nitkę, skoro dotychczasowe gazociągi z Rosji mają wystarczająca przepustowość? W opinii Waltera Boltza, owszem, możliwości importu z Rosji są bardo duże, biorąc pod uwagę szczególnie Ukrainę. Na stwierdzenie Aleksandra Wierzejskiego, że w Polsce budowę Nord Stream II odbieramy jako próbę obejścia Polski i Ukrainy w celu dalszego narzucania im cen zdecydowanie wyższych niż innym krajom, np. Wielkiej Brytanii, gdzie ten sam gaz sprzedawany jest taniej niż w Polsce, odpowiedział, że da się to łatwo wytłumaczyć. O niższych cenach w Wielkiej Brytanii decyduje prawo popytu i podaży – na brytyjskim rynku podaż gazu jest dużo większa niż w Polsce ze względu na dużo szersze możliwości importu, stąd jego cena jest tam dużo niższa.
Dlaczego więc my, jako Unia Europejska, zamiast importować gaz z wielu kierunków, zwiększamy import z Rosji, narażając się na praktyki monopolistyczne? Według gościa, dzisiaj cena gazu z Rosji jest najniższa. Gdyby to się w przyszłości zmieniło, będzie można sprowadzać gaz skroplony (LNG). W jego opinii, budowa Nord Stream II nie spowoduje utrwalenia przewagi Rosji na rynku europejskim, gdyż inne możliwości importu gazu nie są dziś wykorzystywane. Jeśli dojdzie do konkurencji między gazem z Rosji a gazem sprowadzonym z innych kierunków (np. gazem LNG), wygra lepsza oferta.
Jeśli jest taka dobra sytuacja konkurencyjna na rynku dostaw gazu, po co w takim razie budować kolejną nitkę gazociągu? Walter Boltz uważa, że chodzi o bezpieczeństwo i niezależność techniczną, o to, że dotychczasowa biegnie przez (niespokojną) Ukrainę, a także o to, że droga przez Bałtyk jest drogą najprostszą.
Oczywiście budowa Nord Stream II ma też swoją „polityczną optykę”, ma duże znaczenie dla Polski, ale austriacki ekspert uważa, że obawy Polski są przesadzone – Polska także na niej skorzysta.
Gość, dwukrotnie dopytany przez prowadzącego rozmowę o to, czy wie, na co Rosja przeznacza wpływy ze sprzedaży surowców i czy widzi związek między rozbudową armii rosyjskiej a zwiększonymi wpływami z eksportu surowców, odparł, że dla producentów nie ma znaczenia, skąd pochodzi produkt („z Rosji czy z Afryki”). Zysk Rosji ze sprzedaży obecnie oceniany jest na 40%, ale spadał w ostatnich latach. Oczywiste jest, że był przeznaczany również na cele militarne. Walter Boltz sądzi („krótko mówiąc”), że Nord Stream II nie ma bezpośredniego wpływu na bezpieczeństwo Europy. Pewien związek bezpieczeństwa z importem gazu istnieje, ale jest minimalny.
Spytany w drugiej części rozmowy o ocenę projektowanych regulacji unijnych zwanych Pakietem Zimowym, gość Poranka Wnet stwierdził, że pakiet ten nie jest bezpośrednio skierowany przeciwko Polsce. Zawiera bardzo wiele punktów. Część z nich rzeczywiście dotyka Polski, ale to wynika ze specyfiki polskiego przemysłu – dużej roli węgla kamiennego i brunatnego w polskiej energetyce.
Na uwagę, że Polska będzie musiała ponieść wysokie koszty dostosowania się do nowych przepisów, Walter Boltz odpowiedział, że kluczowa jest wewnętrzna decyzja polityczna – w jaki sposób Polska chce gospodarować swoimi zasobami surowców energetycznych i czy chce zmniejszać zużycie energii. Gdyby postanowienia Pakietu Zimowego już obowiązywały, Polska zdecydowałaby się na sprowadzanie tańszej energii z Niemiec i redukowanie roli ciepłowni węglowych, zanieczyszczających środowisko i emitujących dużą ilość dwutlenku węglą, którą i tak trzeba będzie zmniejszać.
Walter Boltz twierdzi, że cena energii sprowadzonej z Niemiec w tej chwili (w ciągu ostatnich paru lat) jest o ok. 50% niższa niż cena energii wyprodukowanej w Polsce. Ceny energii dla konsumentów w Niemczech są, owszem, wyższe niż w Polsce, ale głównie z tego powodu, że podatki i opłaty obciążające cenę energii dla końcowego odbiorcy są w Niemczech dużo większe niż w Polsce. Cena „handlowa” jednostki energii w Niemczech jest ok. połowę niższa niż w Polsce.
JS
