Podczas ewentualnej wojny Polski z Rosją utrzymanie Przesmyku Suwalskiego jest niezwykle ważnym elementem. Dlaczego akurat ta linia? To w Poranku WNET tłumaczył dr Jacek Bartosiak.
Podróż Radia WNET trwa. Zapraszamy na 42 Poranek WNET.
Stanisław Żak – Klub Gazety Polskiej w Australii
Magdalena Wołowska-Rusińska – dyrektor Muzeum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach
Dr Jarosław Schabieński – historyk, były wicewojewoda podlaski
Dr Jacek Bartosiak – ekspert ds geopolityki
Grzegorz Mackiewicz – Przewodniczący Rady Powiatu Suwalskiego, kandydat PiS na prezydenta Suwałk
Ks. Stanisław Wysocki – Prezes Związku Ofiar Obławy Augustowskiej
Grzegorz Hawryłkiewicz – mecenas, kandydat do Sądu Najwyższego
Prowadzący: Antoni Opaliński
Realizator: Karol Smyk
Wydawca: Jaśmina Nowak
Część pierwsza:
Stanisław Żak komentował wizytę prezydenta Andrzeja Dudy w Australii oraz jego spotkanie z Polonią.
Magdalena Wołowska-Rusińska opowiedziała o życiu i twórczości Marii Konopnickiej. Między innymi o nowoczesnym podejściu do życia oraz relacji z córką, która wbrew woli matki, postanowiła zostać aktorką.
Część druga:
Dr Jarosław Schabiński przypomniał historię tragedii jaką była obława augustowska. Część potomków ofiar do dzisiaj boi się umieścić na pomniku informację o przyczynie śmierci bliskiego, argumentując, że jest to niebezpieczne. Historyk opowiedział również o podziemiu antykomunistycznym oraz brakach gospodarczych za czasów PRL-u.
Część trzecia:
Dr Jacek Bartosiak mówił jak może wyglądać ewentualna wojna Rosji z Polską. „Wszystko rozstrzygnie się w Raczkach”. Niezwykle ważną rolę odgrywa Obwód Kaliningradzki. Ekspert do spraw geopolityki przypomniał, że sowieci ustalając podział Europy rozumowali strategicznie.
Grzegorz Mackiewicz uważa, że prezydent Suwałk nie ma pomysłu na rozwój miasta. Uważa również, że jego kontrkandydat nie potrafi nadzorować powierzonych mu spółek. Przykładem jest awaria oczyszczalni ścieków, która spowodowała zanieczyszczenie Czarnej Hańczy. Uważa, że brakuje połączeń komunikacyjnych, które pozwolą szybko przemieścić się z punktu A do punktu B. Komentował również Specjalną Strefę Ekonomiczną oraz dlaczego Litwinom opłaca się przyjeżdżać do Polski na zakupy.
Część czwarta:
Irena Lasota przypomniała, że 20 sierpnia przypadła rocznica inwazji na Czechosłowację oraz rozpoczęło się muzułmańskie święto Id Al Adha (Kurban Bajram), upamiętniające posłuszeństwo Ibrahima (Abrahama), gdy miał zabić swojego syna Ismaila (Izaaka). Przechodząc do komentarza politycznego skrytykowała obraźliwe twitty prezydenta USA, a jego zachowanie może doprowadzić do krytycznej porażki Republikanów. Jeżeli do tego dojdzie, to po raz pierwszy w historii Stanów Zjednoczonych Republikanie i Demokraci nie będą się równoważyć.
Ks. Stanisław Wysocki opowiedział o dramatycznych doznaniach podczas obławy augustowskiej. Gdy zabierano mu ojca, chciał jechać razem z nim, jednak otrzymał polecenie – zostań i pilnuj. Te słowa towarzyszyły mu również gdy zostawał księdzem.
Część piąta:
Grzegorz Hawryłkiewicz opowiedział o represjach jakie spotykały go za zgłoszenie się jako kandydata do Sądu Najwyższego.
Grzegorz Pietkiewicz mówił o grupie rekonstrukcyjnej oraz małym zainteresowaniem imprezami patriotycznymi.
Magdalena Wołowska-Rusińska zaprosiła do odwiedzenia Muzeum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach.
Kiedy patrzy się w oczy cierpiącego człowieka, na jego zniewolenie bólem i bezradnością… W wielu czynach miłosierdzia widać Bożą reżyserię.
Dziwna zuchwałość i bezczelność w żądaniu pełnej niepodległości dla Polski przyciągnęła do Jóżefa Piłsudskiego dużą część elit kulturalnych. Stworzyło to świetny aparat propagandowy.
Gościem Poranka WNET z Wilna był profesor Andrzej Nowak, który opowiedział o kształtowaniu się poglądów i charakteru Józefa Piłsudskiego, które potem kształtowały bieg historii Polski.
„Idziemy po niepodległość Polski” – to hasło robiło wrażenie zarówno na żołnierzach jak i przeciwnikach Piłsudskiego, który odrzucał konstruowanie jakiegoś „krajku” przy Rosji tudzież Austrii.
– Tę wybitną postać ukształtowała silna osobowość matki, która wychowywała w kulcie tradycji powstania styczniowego, w tradycji rodu Billewiczów, hetmanów litewskich i w ogóle tradycji militarnych zmagań o niepodległość Polski – mówił profesor.
Do tego doszła osobowość i doświadczenia Piłsudskiego w szkole rusyfikacyjnej czy też doświadczenia całej Litwy podporządkowanej planowi rusyfikacyjnemu. Tak prawdopodobnie wyrastały marzenia o Litwie połączonej z Rzeczpospolitą Polską.
[related id=60455]Jednakże, jak zaznaczył, była to wizja, którą już wtedy odrzucali Litwini i Ukraińcy, a Białorusini nawet o niej nie słyszeli. W PRL zarzucano Piłsudskiemu anachroniczność, ale są historycy, którzy uważają, że jego program wyprzedzał rzeczywistość a nie zostawał w tyle. To była wizja wspólnoty ponad etnicznej, ale w warunkach 1918 wygrali ci, którzy widzieli przyszłość w programie narodowym czy nacjonalistycznym w duchu Romana Dmowskiego.
Nasz gość przyznaje, że trudno wytłumaczyć zamach majowy, który niewątpliwie kładzie się cieniem na życiorysie Piłsudskiego. Przelała się wtedy krew, a owocem tego jest wciąż dokuczający nam radykalny podział w Polsce.
W rozmowie została poruszona także kwestia ostatniego spotkania Angeli Merkel z Władimirem Putinem. Gośc Poranka WNET zwrócił uwagę na kontekst geopolityczny tego zdarzenia. Jego zdaniem, nie jest to żaden przełom, a wzmacnianie stałej tendencji, która opiera się na współpracy gospodarczej między Niemcami a Rosją.
Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy.
Rozpoczynamy kolejny etap naszej podróży. 41 Poranek WNET z Podróży Radia WNET nadajemy aż z Litwy.
Prof. Andrzej Nowak – historyk
Siostra Michaela Rak – Zgromadzenie Siostra Jezusa Miłosiernego, dyr. Hospicjum
Adam Błaszkiewicz – dyrektor gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie
Andrzej Pukszto – wykładowca akademicki
Walenty Wojniłło – portal Wilnoteka
Tadeusz Andrzejewski – randy rejonu Wileńskiego
Michał Mackiewicz – poseł na Sejm, przewodniczący Związku Polaków na Litwie
Rajmund Klonowski – Kurier Wileński
Jarosław Wołkonowski – historyk
Ksiądz Ronald Kuźmicki
Prowadzący: Antoni Opaliński
Realizator: Karol Smyk
Wydawca: Jaśmina Nowak
Część pierwsza:
Nagranie Józefa Piłsudskiego.
Pani Apolonia opowiedziała o kościele, w którym był ochrzczony Józef Piłsudski.
Siostra Michaela Rak mówiła o przyczynach swojego przybycia na Litwę, a także o miłosierdziu, które można odnaleźć w oddaniu swojego cierpienia w intencji drugiego człowieka oraz pomocy hospicyjnej. Zwróciła uwagę, że w języku litewskim nie było słowa odpowiadającego wyrazów „hospicjum”. Siostra wierząc w dobro Polaków zachęciła do finansowego wsparcia budowy hospicjum dla dzieci. Pomóc można wysyłając SMS o treści WILNO pod numer 72405. Koszt SMS to 2 zł +vat (2,46)
Część druga:
Andrzej Pukszto prezentował sytuację polityczną na Litwie.
Fragment rozmowy z prof. Jarosławem Wołkonowskim o tym jak Litwini podchodzą do postaci Józefa Piłsudskiego.
Część trzecia:
Ksiądz Ronald Kuźmicki komentował zbliżającą się pielgrzymkę papieża Franciszka oraz kontrowersje związane z obecnym następcą św. Piotra. Wyraził również nadzieję, że w przyszłości Polacy i Litwini będą całkowicie pogodzeni.
Adam Błaszkiewicz mówił o trudnej sytuacji polskich szkół na Litwie oraz poziomie edukacji na Litwie. Zauważył również, że poziom znajomości języka polskiego u dzieci, które przychodzą do szkoły jest bardzo zróżnicowany.
Część czwarta:
Walenty Wojniłło ocenił, że polskie media na Litwie są bardzo dobrze rozwinięte. Poruszył również temat afery w Związku Polaków na Litwie.
Prof. Andrzej Nowak przedstawił wizje Józefa Piłsudskiego, które dla przez jednych są oceniane jako absurdalne, a dla innych wyprzedzały swoją epokę. Zdaniem profesora po stronie Litwinów zabrakło człowieka takiego jak Józef Piłsudski.
Część piąta:
Roman Gorecki-Mickiewicz jak sam o sobie mówi jest Francuzem polskiego pochodzenia z Litwy. Komentował relacje polsko-litewskie, kwestię pisowni polskich nazwisk na Litwie oraz tamtejszej mafii.
Anna Adamowicz opowiedziała o Wilnie.
Rajmund Klonowski komentował sytuację polityczną w litewskich samorządach.
Część szósta:
Michał Mackiewicz krótko przypomniał historię Związku Polaków na Litwie oraz opowiedział o działaniach podejmowanych przez tę organizację. Odpowiadał również na pytania o aferę fakturową.
Część siódma:
Mirosław Szejbak opowiedział o Stowarzyszeniu Naukowców Polaków Litwy.
Maria Przełomiec polemizowała ze słowami Michała Mackiewicza.
Część ósma:
Tadeusz Andrzejewski opowiedział o życiu Polaków w regionie wileńskim. Głównym problemem jest niespełnienie ustawy reprywatyzacyjnej, przez co prawowici właściciele wciąż nie mogą odzyskać swojej własności, a bogacą się oszuści. Ustawa była zmieniana ponad 180 razy.
Leonardas Vilkas o litewskim podejściu do Józefa Piłsudskiego. Zgodził się także ze stwierdzeniem, że polskie nazwiska powinny być pisane po polsku.
Putinowi nie zależało na jednorazowym fajerwerku, a uruchomieniu długotrwałego procesu spotkań i rozmów na szczeblu wiceministrów i specjalnych pełnomocników.
W Poranku WNET Marek Budzisz, analityk polityki rosyjskiej mówił o tym, co prezydent Federacji Rosyjskiej może naprawdę wygrać po rozmowach z Donaldem Trumpem w Helsinkach.
– Aby móc określić, czy Putin wyszedł zwycięsko, należy wyjść od pytania, co chciał uzyskać. Rosjanie nie oczekiwali po tym spotkaniu zbyt wiele, ale ich dyplomacja jest dobrze zorganizowana i zorientowana na działania długofalowe.
Analityk poinformował, że rosyjskie media nie były optymistyczne nastawione do szczytu w Helsinkach. Nie spodziewano się przełomu, a cieszono się, że w ogóle do niego doszło.
Co do sytuacji politycznej wewnątrz państwa, nasz gość stwierdził, że Rosja to zbyt duży kraj, który ma zbyt wiele wewnętrznych problemów, żeby się nic nie działo. – Opozycja jest kontrolowana przez rząd i jest skłócona, w konsekwencji zmarginalizowana. (…) Narasta tam i trwa proces przeciw zapowiedzianej reformie emerytalnej. Polega on coraz głośniejszym szemraniu w dumie, w izbie wyższej, a więc opinii publicznej jest słyszalny. Putin ma najgorsze notowania od czasu aneksji Krymu. Nie wiadomo w czy ta reforma zostanie przeprowadzona czy nie.
Marek budzisz przyznał, że Mundial był sukcesem Rosji, choć niebezpiecznym dla władzy. Wszyscy bowiem zauważyli, a zwłaszcza sami Rosjanie, że Rosja może być inna; że policja może być przyjazna wobec ludzi, że nikt nie musi być inwigilowany i że można się do siebie uśmiechać, a władza się nie panoszy. Może to być zarodek dostrzeżenia innego świata, choć jeszcze nie wiadomo czy przełoży się na erupcję emocji politycznych w przyszłości.
– Będę zabiegał o to, aby wnioski o Trybunał Stanu znalazły się dla kilku przedstawicieli administracji rządowej – stwierdził Tomasz Rzymkowski komentując pracę komisji ds. Amber Gold.
W obliczu tych wydarzeń Polska powinna się zbroić i wzmacniać gospodarkę, ale nie w oparciu o Niemcy. Powinniśmy krzyczeć „udowodnijcie nam, żeście nas nie sprzedali!”.
Jerzy Targalski w Poranku WNET przedstawił swoją analizę dotyczącą wydarzeń wokół spotkania swóch przywódców wielkich mocarstw.
Stwierdził że, Donald Trump po szczycie w Helsinkach został określony jako miękki i nieprzygotowany; jako zabawka w rękach Władimira Putina. Prezydent Federacji Rosyjskiej skrzętnie wykorzystał milczenie prezydenta Stanów Zjednoczonych na konferencji, by sugerować światu, że zgodził się on na wszystko co ten chciał.
Stąd, udowadniał, te wszystkie decyzje i deklaracje płynące z USA o wsparciu dla Ukrainy (200 milionów dolarów na szkolenia wojskowe, o okupacji Krymu przez Rosję i o absolutnym braku zgody na referendum w Donbasie. Ponadto słyszymy o rozmowach na temat przeniesienia wojsk amerykańskich do Polski.
Takie zaostrzenie w przekazie ma pokazać, że Ameryka jest twarda i w niczym nie ustępuje, chociażby ze względu na sam na wizerunek.
– Jedyne konkretne ustalenia dotyczyły Syrii, chociaż tam sytuacja jest bardzo niejasna i płynna. Izrael przygotowuje się do aneksji Wzgórz Golan, ponieważ wynegocjowanie stacjonowania irańskich sił zbrojnych 100 kilometrów od linii demarkacyjnej mu nie wystarcza. Uważam, że o żadnej ugodzie nie ma mowy.
WRACAMY DO ŹRÓDEŁ. To już 20 dzień naszej podróży.
Jan Maria Jackowski – senator
Tomasz Rzymkowski – poseł Kukiz’15
Jerzy Targalski – historyk, publicysta Gazety Polskiej
Grzegorz Cieślewicz – Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Zagórowskiej
Jan Kloc – radny Zagórowa, potomek rodziny polskiej z Wołynia
Marek Budzisz – analityk polityki rosyjskiej
Katarzyna Nowicka – kierownik biblioteki w Zagórowie
Katarzyna Połom – bibliotekarka, redaktor portalu „Zagórów. Miejsce z historią”
Wiesława Kowalska – Towarzystwo Kulturalne „Echo Pyzdr”
Bartosz Kiełbasa – regionalista z Konina
Prowadzący: Antoni Opaliński
Wydawca: Jaśmina Nowak
Realizator: Karol Smyk
Część pierwsza:
Grzegorz Cieślewicz opowiedział o powstaniu tego średniowiecznego miasta. Ta kościelna miejscowość była związana z zakonem Cystersów.
Paweł Bobołowicz zrelacjonował ogłoszenie przez USA deklaracji Mińskiej. Stany Zjednoczone uznały aneksję Krymu za złamanie prawa międzynarodowego i zaapelowały o oddanie go Ukrainie.
Bartosz Kiełbasa mówił o współpracy regionalnych historyków.
Część druga:
Marek Budzisz skomentował spotkanie Donalda Trumpa z Władimirem Putinem. Analityk zauważył, że prezydent Rosji ma obecnie niezwykle niskie notowania. Jak twierdzi przyczynił się do tego także mundial.
Grzegorz Cieślewicz opowiedział o muzycznej chlubie miasta oraz polskiej firmie konstruującej maszty.
Jan Kloc stwierdził, że w radzie miasta nie ma dużych konfliktów i zawsze udaje się znaleźć porozumienie. Z perspektywy pracy listonosza stwierdza, że demograficznie miasto się starzeje. Jego zdaniem rząd robi zbyt mało w kwestii upamiętnienia rzezi na Wołyniu, zbytnio uginając się przed stroną ukraińską.
Część trzecia:
Tomasz Rzymkowski stwierdził, że to Małgorzata Gersdorf jest wciąż pierwszym prezesem Sądu Najwyższego. Wyraził również nadzieję, że temat referendum w sprawie zmiany konstytucji powróci do Senatu. Zachowanie Jana Vincent-Rostowskiego podczas przesłuchania przed komisją ds. Amber Gold ocenił jako nieprzystające osobie dobrze wychowanej.
Katarzyna Nowicka i Katarzyna Połom opowiedziały o działaniach biblioteki w Zagórowie.
Część czwarta:
Dr Jerzy Targalski komentował relacje Rosji z USA. Jego zdaniem po sukcesie Władimira Putina i kompromitacji Donalda Trumpa, szala przechyliła się na stronę USA.
Piotr Łakomiak opowiedział o działalności kina w Zagórowie.
Część piąta:
Wiesława Kowalska opowiedziała o działalności Towarzystwa Kulturalnego „Echo Pyzdr”, a także relacjach z ewangelikami. Razem z Bartoszem Kiełbasą opowiedzieli o losach kresowian, którzy musieli zamieszkań poza miejscem swojego pochodzenia.
Jan Maria Jackowski skomentował pomysł wprowadzenia Jednomandatowych okręgów wyborczych oraz przyczynach odrzucenia prezydenckiego projektu referendum w sprawie konstytucji.
– Konin jest jakimś sztonem w rozgrywkach w różnych sferach i na różnym poziomie – stwierdził były poseł. Przyszłość Kopalni Węgla Brunatnego w Koninie jest niepewna.
Paweł Kotlarski, lekarz, polityk, poseł na sejm I kadencji Sejmu RP opowiadał na antenie Radia WNET o przemianach gospodarczych w Polsce, a zwłaszcza w Koninie. Odpowiedział tez na pytanie czy porwanie rządów Jana Olszewskiego do rządów PiS-u jest uprawnione.
– Na pewno to była pierwsza próby zmiany Polski. Nam się wtedy wydawało, że powinniśmy zbudować nowe państwo, lecz nie mierzyliśmy siły na zamiary. Patrząc z dzisiejszej perspektywy, to było skazane na niepowodzenie. Za mało szabel, ale teraz jest ich więcej. Teraz szabel jest zdecydowanie więcej. (…) Dostrzegam szczerą wolę zmiany u najważniejszych decydentów, ale nie widzę szczegółowo zarysowanej strategii, a jedynie same fronty i kolejne starcia.
Jednak w polityce gospodarczej nasz gość nie doświadcza nowej jakości, zwłaszcza w stosunku do przedsiębiorcy, który na swojej drodze natrafia na wciąż te same trudności w postaci biurokracji oraz bezprzedmiotowego traktowania.
Paweł Kotlarski przypomina, że przemiany w latach osiemdziesiątych miały zaowocować budowaniem pięknych metropolii, które pociągałyby za sobą mniejsze miasta. Tak się jednak nie stało. – Albo to po prostu nie wyszło, albo od początku zamiary były nieszczere.
– Co do przemysłu, to uważano wówczas, że nowi właściciele spółek będą najlepszym rozwiązaniem i że państwo nie powinno zarządzać danym podmiotem. Skrajnym przykładem jest Kopalnia Węgla Brunatnego w Koninie. Jeszcze za rządów Sojuszu Lewicy Demokratycznej zbyto pakiet mniejszościowy, jednocześnie darowując podmiotowi, który kupił PAK (spółka związana z Zygmuntem Solorzem) możliwość zarządu operacyjnego nad całą spółką. Kłopot polega na tym, że to nadal państwo jest dysponentem złóż. Jego organy nie doszły do porozumienia z podmiotem w sprawie nowej odkrywki i przyszłość tej kopalni jest niepewna.
